byle tylko
  • na sermater
    28.02.2007
    28.02.2007
    Chcę zapytać o pochodzenie i znaczenie zwrotu na sermater (nie wiem jak to się pisze). Często jest on używany w społecznościach wiejskich, ja miałem z nim styczność na Podkarpaciu.
    Pozdrawiam, Bartek
  • sześć pytań o zdrobnienia
    1.12.2008
    1.12.2008
    Imiona zdrabnia się rozmaicie, np. jedno imię może mieć kilka tak niepodobnych zdrobnień jak Dorek i Teoś (oba od Teodor). A co ze zdrobnieniami innych wyrazów? Czy jakieś zasady mówią, że np. zdrobnienie od jamnik to tylko i wyłącznie jamniczek, a nie żaden mniś, jamnio czy jamek? A może wyrazy mają po kilka, ale nie dowolnych, lecz „ściśle określonych” zdrobnień (od jamnikjamniczek i jamniś, od poradniaporadeńka i poradniusia) na tych kilku koniec?
    Ostatnio poproszono mnie o rozstrzygnięcie, jak brzmi zdrobnienie od podłoga. Nie potrafiłem sobie wyobrazić innej wersji niż podłóżka, ale też nie wiedziałem, czy to jest w ogóle do rozstrzygania, bo może każdy ma prawo zdrabniać po swojemu, byle odbiorca zrozumiał?
    Jest też problem, kiedy wybrać -ik, a kiedy -ek? Leksykonik czy leksykonek? – wydaje się, że oba są dobre, ale jednak mamy kotek (nie kocik) oraz akcik (nie aktek).
    Zdarzają się też zdrobnienia od nazw geograficznych: Warszawka i Krakówek to formy ze słownika ortograficznego, ale czy swego czasu były jedynymi do wyboru? Jaką postać miałyby Polska, Hiszpania, Zakopane, gdyby ktoś z jakichś względów potrzebował je zdrobnić? Czy takie zdrobnienia pisane małą literą mają inne znaczenie niż pisane dużą?
    Czy to wszystko są jeszcze „formy potencjalne”, czy już „neologizmy”?
  • akwapark
    1.10.2002
    1.10.2002
    Witam,
    Jaka forma jest poprawna: aqua park czy aquapark? A może już akwapark…
    Pozdrawiam
    Maciek

    PS. Według mnie w formularzu do zadawania pytań powinno być „jedną rzecz naraz” a nie „na raz” :)
  • Bild
    25.08.2003
    25.08.2003
    Jak poprawnie odmienić niemiecki dziennik Bild: Bildu czy Bilda? Proszę o uzasadnienie. Dziękuję bardzo.
  • egoizm
    12.10.2009
    12.10.2009
    Szanowni Państwo!
    Trzytomowy słownik języka polskiego PWN z 1988 roku podaje, że egoizm to postawa człowieka myślącego wyłącznie o sobie, kierującego się jedynie własnym interesem ze szkodą dla innych. Element „szkody dla innych” nie występuje już w definicji proponowanej przez Poradnię PWN. Czy oznacza to, że zmianie uległo znaczenie tego słowa i na przykład można już być egoistą na bezludnej wyspie? Co z pojęciem zdrowy egoizm?
  • fajnopolak czy fajno-Polak

    29.10.2023
    29.10.2023

    Szanowna Poradnio,

    co państwo sądzą o słowie fajnopolak? Czy nie powinno być pisane fajno-Polak?

    Pozdrawiam

    Mira

  • Google
    28.12.2008
    28.12.2008
    Tłumaczę książkę o firmie Google. W związku z tym chciałabym zapytać, czy słowo Google (jako nazwę wyszukiwarki i jako nazwę firmy) mam traktować jak słowo rodzaju męskiego i czy należy je odmieniać, a jeśli tak, to jak?
  • Ile jest trybów w polszczyźnie?
    18.04.2003
    18.04.2003
    Spotykam się z tym problemem na co dzień: wcześniej uczyłem Polaków francuskiego, teraz uczę Węgrów polskiego. Gdy natrafiam na zdanie typu: „Powiedział, żebym mu dał…”, to tłumaczę moim uczniom, że jest to tryb łączący, mylnie przedstawiany przez polskie gramatyki jako przypuszczający. Przecież istnieje zarówno syntaktyczna, jak i semantyczna różnica między powyższą formą a podobną w zdaniu: „Wiem, że dałbyś mi, gdybym cię o to poprosił”.
    Wprawdzie kilku polskich gramatyków proponowało rozróżnienie między obu trybami (tak przecież odmiennymi), ale nie przyjęło się ono, mimo że ułatwiłoby życie nauczycielom tych języków, w których istnieje osobny tryb przypuszczający i osobny łączący (romańskie) i nauczycielom polskiego na Węgrzech. Istnieje zresztą wiele takich zjawisk, których inne niż tradycyjne przedstawienie ułatwiłoby dzieciom naukę języków (np. we francuskim pojęcie równoważnika zdania jest obce, uważam, że również i w polskim jest ono niepotrzebne). Czy nauka gramatyki polskiej nie powinna być w jakiejś mierze nastawiona porównawczo, aby dzieci nauczyć, że nie wszędzie na świecie ludzie myślą takimi kategoriami, jakie zostały zdefiniowane (dość dawno temu na dodatek) przez polskie gramtyki?
    Dziękuję za odpowiedź
    Arkadiusz Karski
    Bukowno / Budapeszt
  • interpunkcja w ciągach liczb
    19.02.2012
    19.02.2012
    Bardzo proszę o rozstrzygnięcie wątpliwości dotyczących słownego zapisu liczb będących współrzędnymi bądź innymi oznaczeniami danego miejsca: czy oddzielamy je przecinkami, czy może zapisujemy jeszcze inaczej, np. sektor jeden, osiem, A czy sektor jeden – osiem – A, a może sektor jeden osiem A; współrzędne jeden, osiem, dwadzieścia sześć czy inaczej (półpauza, łącznik? ze spacjami, bez spacji, bez znaków interpunkcyjnych?).
    Zapis będzie użyty w opowiadaniu. Dziękuję za odpowiedź.
  • kartka na drzwiach
    20.02.2011
    20.02.2011
    Witam serdecznie.
    Mój problem dowodzi, jak nieznajomość zawiłości języka polskiego może utrudnić codzienne życie. Pytanie dotyczy zostawionej na drzwiach kartki z napisem „Nie ma mnie do środy”. Czy oznacza to tyle, co 'nie ma mnie do środy włącznie'? Czy może bardziej 'wracam w środę'? Innymi słowy, czy jeśli ktoś zostawi taką kartkę na drzwiach, należy uznać, że w środę jest, czy w środę go nie ma?
    Pozdrawiam,
    Martyna N.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego